Jerzy Nowosielski. Ikona i abstrakcja.
Galeria Sztuki Współczesnej Akademii Lubrańskiego/ Muzeum Archidiecezjalne.
wystawa czynna: 28.04-16.10.2023

Kurator: Ks. Jerzy Stranz,
Aranżacja: Raman Tratsiuk
Konsultacje:  Krystyna Czerni, Jarosław Przyborowski

Wernisaż 27.04 | godz. 18.00
Wykład wprowadzający 28.04 | godz. 18.00

W 2023 roku przypada 100 rocznica urodzin Jerzego Nowosielskiego – wybitnego malarza, rysownika, scenografa, pedagoga, filozofa, teoretyka sztuki i myśliciela religijnego, uważanego za jednego z najciekawszych polskich malarzy XX i początków XXI wieku.

”Ikona przesycona jest duchem sztuki abstrakcyjnej – pisał Jerzy Nowosielski  – Te dwa światy, pierwszy – pewnej determinacji właściwej malarstwu realistycznemu, odtwarzającemu, i drugi – świat wolnej kreacji abstrakcyjnej, istnieją w naszej ikonie […] w stopniu największego napięcia i niejako na równych prawach”.

Wychowany na styku dwóch kultur łączył tradycje Wschodu i Zachodu, sacrum i profanum, figurację i abstrakcję, kreując własny, niepowtarzalny, fascynujący świat. Jego malarstwo jest syntezą dwóch rozmaitych tradycji: szeroko pojętej awangardy i tradycji wschodniochrześcijańskiej, bizantyńsko-ruskiej, tradycji ikony. Tą swoistą abstrakcyjno-figuratywną dwujęzyczność Nowosielskiego można zobaczyć w Galerii Sztuki Współczesnej Akademii Lubrańskiego.

Na wystawie zaprezentowane są ikony z cerkwi prawosławnej z Krakowa, katedry greckokatolickiej z Wrocławia, a także klasztoru benedyktyńskiego z Tyńca i kaplicy z Wesołej.

W dialogu z ikoną pokazane są liczne abstrakcje od prywatnych kolekcjonerów, a także z Muzeum Narodowego w Poznaniu czy Galerii Sztuki w Łodzi.

FILM PROMOCYJNY

Artykuły w mediach:

https://www.onet.pl/informacje/codziennypoznanpl/wystawa-jerzego-nowosielskiego-w-poznaniu/6hlltwp,30bc1058

https://codziennypoznan.pl/artykul/2023-04-13/nieortodoksja-nowosielskiego/

Ikona ze Lwowa. „A Słowo stało się ciałem”

Galeria Sztuki Współczesnej Akademii Lubrańskiego/ Muzeum Archidiecezjalne
wystawa czynna: 28.04-31.08.2023  

Kurator: Solomiya Tymo

Wernisaż 28.04 | godz. 19.30

Szkoła Ikonopisania „Radruż” przy Ukraińskim Uniwersytecie Katolickim we Lwowie jest ekumenicznym środowiskiem akademickim podobnie myślących profesjonalistów, którzy studiują, nauczają i popularyzują wschodniochrześcijańskie malarstwo ikon. Od roku 2005 w programach edukacyjnych szkoły uczestniczyło ponad 1000 studentów z całej Ukrainy i z ponad 20 krajów z całego świata. Wybrane do wystawy ikony świadczą o oryginalności i pięknie starożytnej ikony ukraińskiej XV-XVI wieku. Stanowią twórcze odwołanie do tradycji poprzez naukowe naśladowanie starożytnych arcydzieł i żywą kontynuację w pracach absolwentów Szkoły Ikonopisania „Radruż”. Na wystawie będziemy mogli zobaczyć 75 ikon napisanych przez 30 ikonografów w ciągu ostatnich 10 lat. Ikony są pisane na desce lipowej, techniką tempery jajowej.

MACIERZYŃSTWO MARYI

Galeria Sztuki Współczesnej Akademii Lubrańskiego
wystawa czynna 17.11.2022-28.02.2023 r.

kurator: ks. dr Jerzy Stranz, Piotr Marek
aranżacja: dr Raman Tratsiuk

W sztuce temat Bożej Rodzicielki podejmowany jest niezwykle często. Maryja pokazywana była w scenach Zwiastowania, Nawiedzenia, trzymająca czy karmiąca Dzieciątko, podczas wydarzeń z całego życia Jezusa, przede wszystkim pod Krzyżem (Opłakiwanie) czy podtrzymująca ciało martwego Chrystusa (Pieta). Wybitna historyczka sztuki Maria Poprzęcka w monografii malarstwa polskiego stwierdziła, że obraz Matki Bożej Częstochowskiej, „wschodni w treści, zachodni w warstwie malarskiej, naród obrał za swą największą świętość” i wizerunek ten – wraz z Bitwą pod Grunwaldem Jana Matejki – ukształtował zbiorową wyobraźnię Polaków.
W tym kontekście nabiera aktualności i mocy pytanie o to, na ile tradycyjne, powszechnie akceptowane wzorce maryjnej ikonografii przemawiają do współczesnego odbiorcy i czy jesteśmy w stanie wprowadzić do przestrzeni sakralnej dzieła sztuki, które przekraczają nasze wyobrażenia, oczekiwania, upodobania wyznaczone przez poprzednie epoki.

Na te i wiele innych pytań musieli odpowiedzieć sobie uczestnicy pierwszej edycji Ogólnopolskiego Konkursu Sztuki Sakralnej, ogłoszonego przez Fundację Maria i Marta z Wrocławia. Temat konkursu, macierzyństwo Maryi, uruchomił wyobraźnię artystów na polu zarówno przedstawianych motywów, jak i technik artystycznych. Na prezentowanej w Akademii Lubrańskiego wystawie możemy więc zobaczyć bardzo zróżnicowane prace – od tradycyjnych ikon po współczesne ich interpretacje, abstrakcje geometryczne, przedstawienia figuratywne czy symboliczne; obok prac malarskich i rysunków widzimy  grafikę warsztatową i komputerową, typografię, fotografikę artystyczną. Zebrane tu dzieła są wyrazem różnorodnej wrażliwości artystycznej i religijnej twórców oraz rozmaicie pojmowanej przez nich roli sztuki sakralnej.

Szczególnie interesujące wydaje się łączenie tradycji ikonograficznej, ukształtowanej w chrześcijańskiej sztuce sakralnej w poprzednich wiekach, z nowatorskimi ujęciami tematycznymi i formalnymi, zanurzonymi we współczesności. W takiej poetyce wykonane zostały nagrodzone prace: Macierzyństwo Błażeja Guzy, Zwiastowanie Kamili Kansy oraz
Owoc granatu Katarzyny Fydrych. Szczególnym rysem poznańskiej wystawy jest wprowadzenie współczesnych prac konkursowych w dialog z dawnymi (XIV-XIX w.) dziełami z kolekcji Muzeum Archidiecezjalnego

/ ks. dr Jerzy Stranz /

HENRYK STAŻEWSKI. RELIEFY 1960 – 1970

Galeria Sztuki Współczesnej Akademii Lubrańskiego
Wystawa we współpracy:
z Narodowym Centrum Kultury oraz Narodowym Centrum Architektury i Urbanistyki

Wystawa czynna: 9.06-25.10.2022 (data zmieniona!)
Wernisaż: 9.06, godz. 18.00
kurator: Andrzej Szczepaniak

Stażewski uchodzi za najwybitniejszego przedstawiciela abstrakcji geometrycznej
w sztuce polskiej. Prace prezentowane na wystawie (32 reliefy) pochodzą z prywatnych polskich kolekcji.

Zaprezentowane zostaną reliefy z lat 60. i 70-tych wykonane w różnych technikach (akryl, olej, metal). Okres ten jest szczególnym w twórczości Stażewskiego, kiedy to malarstwo ustępuje miejsca formom reliefowym. Był on logiczną ewolucją poszukiwań artysty od podziału płaszczyzny i ruchu w obrazie do struktur przestrzennych. Fascynacja twórczością wielkich klasyków: Pieta Mondriana i Kazimierza Malewicza, dały artyście możliwość pójścia znacznie dalej w poczynaniach artystycznych.

Henryk Stażewski (1894-1988) – malarz, pionier awangardy lat 20. i 30. XX wieku, współtwórca nurtu abstrakcji geometrycznej lat 60- 70- i 80-tych. Autor kompozycji reliefowych, plakatów, projektant wnętrz. Prace Stażewskiego znajdują się w zbiorach najważniejszych placówek muzealnych w Polsce oraz w wielu wybitnych kolekcjach zagranicznych, m.in. w Museum of Modern Art w Nowym Jorku i Tate Gallery w Londynie.

Lata sześćdziesiąte w twórczości Henryka Stażewskiego to okres, kiedy malarstwo ustępuje miejsca formom reliefowym. Był on logiczną ewolucją poszukiwań artysty od podziału płaszczyzny i ruchu w obrazie do struktur przestrzennych.
Za element porządkujący i jednocześnie kształtujący prace trzeciego wymiaru, obrał sobie powtarzającą się formę geometryczną. Często jest to forma beczkowata, powstała z nałożenia prostokąta i owalu, czasem czworobocznego asteroidu, koła lub owalu. Jednak nie ona sama jest w reliefach najważniejsza, ale jej „przypadkowe” usytuowanie, warianty relacji prowokujące względny ruch, jej format, efekt rzucanego cienia i użycie koloru.
Grupowanie podobnych elementów pozwoliło Stażewskiemu tworzyć prace abstrakcyjne, które pokazywały niezliczone możliwości stosunków pomiędzy formami, wyznaczającymi i porządkującymi przestrzeń. Konwergencja zainteresowań konstruktywistycznych i jednocześnie fascynacja twórczością wielkich klasyków: Pieta Mondriana i Kazimierza Malewicza, dały artyście możliwość pójścia znacznie dalej w poczynaniach artystycznych. Uzewnętrzniło się to w seriach reliefów powstałych w latach sześćdziesiątych.
I tak etap reliefów białych neutralizował hierarchię formalną i przez swoją monochromatyczność nie przeszkadzał w obserwacji zachowywania się form geometrycznych w przestrzeni. Etap reliefów czarno-białych z wykorzystaniem drukarskiego rastra rozwiązywał problemy napięć i ruchu, których konsekwencją stały się reliefy ruchome.
Seria reliefów z polerowanego metalu, wrażliwszego na światło, absorbowała z kolei czynnikiem zmienności obrazu za pośrednictwem światła, cienia i kąta patrzenia. A okres reliefów barwnych odsunął na bok problem przestrzeni i zaczął wykorzystywać formy tylko proste w oparciu o krąg barw – tzw. bąka.

Andrzej Szczepaniak \ kurator

„Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu Narodowego Centrum Kultury Kultura – Interwencje. Edycja 2022”.

Wystawa w Galerii Sztuki Współczesnej Akademii Lubrańskiego przy Muzeum Archidiecezjalnym w Poznaniu zaprasza na wystawę Wyszyński – Pater Patriae.

Organizatorzy i uczestnicy projektu pragną uczcić beatyfikację Kardynała Stefana Wyszyńskiego, zwrócić uwagę na znaczenie tego wydarzenia, przypomnieć postać Prymasa Tysiąclecia, Jego zasługi dla Kościoła i Polski w trudnym czasie reżimu komunistycznego i ateistycznej propagandy. W artystycznych wypowiedziach i plastycznych znakach twórcy obrazują Jego niezłomną postawę, osobiste przymioty oraz wyznawane i szerzone ogólnoludzkie wartości. Odnoszą się także do historii jego życia i sprawowanej przez niego posługi „duchowego przywódcy narodu”. Wracając myślami do czasu Jasnogórskich Ślubów Narodu i Nowenny Tysiąclecia, starają się wzbudzić refleksję dotyczącą owoców dokonanych aktów wiary, a zarazem przypomnieć stawiane Polakom przez Prymasa zadania i cele.

W projekcie bierze w udział 85. twórców z różnych regionów Polski. Na wystawie zgromadzono 124 prace artystyczne wykonane w różnych technikach malarskich, rysunkowych, graficznych i fotograficznych, rzeźbiarskich i multimedialnych. Wystawa ma charakter „pielgrzymujący” – będzie prezentowana kolejno w 12 galeriach i muzeach w Polsce. Zakładając koncepcję cyklu wystawienniczego organizatorzy chcą nawiązać do trasy i etapów uwięzienia Prymasa Polski oraz do zainicjowanej przez niego peregrynacji Jasnogórskiego wizerunku Matki Bożej. Realizacja całej trasy wystawienniczej zaplanowana jest na dwa lata. Obejmuje ona Poznań, Pelplin, Rzeszów, Kraków, Lublin, Kozłówkę, Sokołów Podlaski, Piłę, Częstochowę, Warszawę i Toruń. W przygotowaniu są publikacje towarzyszące wystawie, które ukażą się nakładem Wydawnictwa Bernardinum w Pelplinie oraz Wydawnictwa Akademii Lubrańskiego w Poznaniu.

Wystawa zorganizowana została z inicjatywy Duszpasterstwa Środowisk Twórczych w Toruniu.

Wydarzenie w Galerii Sztuki Akademii Lubrańskiego dofinansowane ze środków budżetowych miasta Poznania

Projekt został objęty patronatem Marszałka Województwa Kujawsko-Pomorskiego.

Projekt dofinansowano z budżetu Województwa Kujawsko-Pomorskiego oraz budżetu Miasta Toruń.

Do współorganizatorów projektu należy również Stowarzyszenie Przyjaciół Wydziału Sztuk Pięknych.